Sprokkelaars (2025) Mira Aluç

In Sprokkelaars laat Mira Aluç zien hoe een loods vol restpartijen kan uitgroeien tot een veilige haven voor een jonge man die zijn plaats in de wereld zoekt. Hoofdpersoon Jong, we kennen enkel zijn bijnaam, is recent afgestudeerd maar kansloos op de arbeidsmarkt. Hij belandt in de partijloods van zijn oom. In het Vlaams zou je dat een stockmagazijn kunnen noemen. Een plek waar je alles kunt vinden. Meestal afgeprijsde spullen, ooit waardevol nu eerder "weesproducten" van de consumptiemaatschappij die altijd maar verder dendert. De oom van Jong koestert een zekere liefde voor die vergeten producten en neemt hen als het ware onder zijn vleugels. De loods trekt allerlei mensen aan van verschillende pluimage. Sommigen die echt als koopjesjagers komen, sommigen met vergeten verhalen, sommigen die net tussen de mazen van het net vallen.

Bij het openslaan van het boek stond ik direct stil bij volgend citaat:

“You can look at an object without it looking back at you. That is why everything that cannot be invested in human relationships is invested in objects.”  Jean Baudrillard, The System of Objects

Het citaat biedt een bril waardoor Jongs wereld in de loods helder scherpstelt. De spullen waarmee hij werkt — goedkoop, overbodig, anoniem — vragen niets terug. Ze confronteren hem niet met verwachtingen, teleurstellingen of mislukkingen. Ze zijn hanteerbaar, veilig, eerlijk juist omdat ze niet terugkijken.

Jong lijkt zich te schikken in zijn nieuwe baan. Zijn wereld gaat langzaam open door ontmoetingen die hij daar nooit had verwacht: de Bosnische vluchteling Baris, Hennie van de snackbar, Turgay van de Turkse supermarkt, zijn eigen oom die onverwacht een andere kant van de familiegeschiedenis laat zien, het meisje Lunya dat zijn nieuwsgierigheid prikkelt en voor wie hij een soort liefde ontwikkelt, de toevallige ontmoeting met een studiegenoot aan de kassa die hem over zijn schroom doet stappen, en de steeds stillere reflecties op zijn ouders die als een onderstroom door al die ervaringen heen lopen.

In een omgeving die draait om spullen leert Jong juist mensen kennen, treedt hij buiten zijn eigen wereld. De loods blijkt geen plaats van afstand, maar van onverwachte frictie en nabijheid. Jong ontdekt dat spullen inderdaad verhalen dragen zoals heimwee, verlies, een vervlogen kindertijd,... Hij ontdekt ook dat mensen méér lagen hebben dan hij ooit vermoed had.

Op stilistische wijze maakt Sprokkelaars duidelijk dat de waarde van een object niet schuilt in zijn prijs, maar in het menselijk verhaal dat eraan kleeft. Zonder grote gebaren, maar met veel nuance laat Mira Aluç zien dat inzichten die in de universiteitsaula ondenkbaar lijken, soms gewoon liggen te wachten in een opslagplaats voor afdankertjes. Een bijzonder subtiel en menselijk debuut, waarin het alledaagse stilaan een onverwachte betekenis krijgt.

https://www.de-lage-landen.com/article/en-de-winnaar-is-een-nederlandse-auteur/