Noord (2017) Sien Volders

Noord, het debuut van Sien Volders, speelt zich af in de vroege jaren tachtig in Canada. Hoofdpersoon Sarah is een jonge vrouw die haar leven wijdt aan haar ambacht als zilversmid. Haar werk is meer dan een beroep. Het is haar identiteit, haar manier om zin te geven aan het leven. Wanneer ze een brief ontvangt met een prestigieus aanbod van een groot juwelenmerk, wordt ze geconfronteerd met een dilemma: moet ze haar artistieke vrijheid opgeven voor succes en zekerheid? Om hierover na te denken, vertrekt ze vanuit Vancouver naar het noorden, naar het afgelegen mijnstadje Forty Mile in de Yukon.

In Forty Mile, een afgelegen goudzoekersstadje, ontmoet ze Mary, de oudere vrouw die de dorpswinkel en het postkantoor runt. Zij heeft een voedingswinkel die tegelijk dienstdoet als postkantoor en telefooncentrale. Zo vormt haar winkel het enige venster van de bewoners op de buitenwereld, een wereld die nog geen internet, gsm of smartphone kent. Tussen de twee vrouwen groeit vanaf het eerste moment een vanzelfsprekende verbondenheid. In Sarah herkent Mary haar vroegere zelf: een vrouw met talent en vuur, verscheurd tussen liefde, ambitie en onafhankelijkheid. Daarnaast zijn er Jacob en Adam, twee muzikanten die in de plaatselijke kroeg de blues spelen. Waar Jacob stabiliteit en rust belichaamt, is Adam de verpersoonlijking van de ontembare passie. Sarah valt voor Adam — niet ondanks zijn rusteloosheid, maar juist daardoor. Zijn wilde, ongrijpbare natuur weerspiegelt iets in haarzelf.

De levens van Sarah, Mary, Jacob en Adam wordt door Sien Volders verweven tot één verhaal dat op het eerste gezicht eenvoudig lijkt, maar dat bol staat van tegenstellingen: tussen vrijheid en gebondenheid, passie en rust, natuur en beschaving. Elk is op zoek Het naar vrijheid, maar ook die vrijheid heeft steeds een prijs. Sarah ontdekt dat vrijheid niet noodzakelijk betekent dat je onthecht moet leven, maar dat ze wel keuzes vraagt die soms harde zijn om te maken. De liefde in Noord is intens, maar nooit zeker.

De natuur en het landschap speelt een belangrijke rol in het verhaal van de Yukon is ze onmetelijk, ruig, en niet te temmen. Volders beschrijft die natuur met grote gevoeligheid:

“De lente begint zich hier nog maar net een weg door de sneeuw te smelten. De toendra ligt er als een grillig dambord van witte sneeuwvlakken en bruin gras bij.”

Het noorden van Canada, waar Noord zich afspeelt, is meer dan een decor. Het is een landschap dat geschiedenis draagt — van de First Nations die er al eeuwen leven, tot de goudzoekers en pelsjagers die er hun geluk kwamen beproeven. In die gelaagde wereld plaatst Volders haar personages. Ze zijn, net als de mensen die hen voorgingen, op zoek naar rijkdom en betekenis, maar het land herinnert hen eraan dat niets blijvend is. De natuur kijkt toe, onveranderlijk, oud en wijs. Het noorden is tegelijk betoverend en ongenadig: wie er wil blijven, moet zich onderwerpen. Voor Sarah is het een plek die haar leert dat vrijheid niet hetzelfde is als bezit, maar als loslaten.

Op een bepaald moment in het verhaal doet Sarah de volgende uitspraak: “Bij twijfel altijd noord”, verwijst niet alleen naar Sarahs reis, maar ook naar een levenshouding. In tijden van twijfel, heeft de mens nood aan rust, verstilling, reflectie. Het noorden is in dit boek niet zomaar een geografische richting, maar eerder een innerlijke beweging.

Voor Sarah is het noorden een plek waar ze zichzelf kan bevragen en heruitvinden, maar ook een plek die haar duidelijk maakt hoe nietig en tijdelijk de mens stilte, de kou, de onmetelijkheid. Ze vormen een contrast met haar drukke leven in Vancouver. In de natuur van de Yukon ligt een oeroud ritme. Die tegenstelling tussen het oorspronkelijke leven in harmonie met de natuur en de moderne, westerse drang naar controle geeft het boek een interessante diepgang.