Bob Dylan (1964) With God on Our Side

Op kot in Gent ging ik regelmatig naar de Fnac om cd’s te kopen. Zeker 1 per week. Veel jazz, maar ook veel Bob Dylan. Op “The times tey are changin’” uit 1964 staat ondermeer "With God on Our Side". Dat lied heeft een diepe indruk gemaakt en wel om meerdere redenen. Het lied speelt zich af in een tijdperk van maatschappelijke onrust gekenmerkt door de Koude Oorlog, de opkomst van de burgerrechtenbeweging en groeiend verzet tegen de oorlog in Vietnam. Dylan gebruikt in dit nummer zijn scherpe pen om kritisch te reflecteren op oorlog, geschiedenis, en religieuze rechtvaardiging. Dylan beschrijft een reeks historische gebeurtenissen en benadrukt hoe vaak religie of goddelijke rechtvaardiging wordt ingeroepen in het geweld. Daarnaast is het ook een reflectie op de menselijke neiging om goed en kwaad te vereenvoudigen – en een oproep tot introspectie in een wereld die vaak wordt verdeeld door macht en religie.

De rauwe stem, de melancholische toon, het repetitieve karakter, de scheurende mondharmonica zorgen steeds weer voor een moment van ingetogenheid. Het lied wordt gedragen door een eenvoudige melodie waarbij de focus ligt op de tekst en de boodschap centraal staat. De tekst is opgezet als een chronologische reis door de geschiedenis, van de oprichting van de Verenigde Staten tot aan de moderne Koude Oorlog. Elk couplet beschrijft een ander tijdperk of conflict, waardoor het lied een documentaire-achtige structuur krijgt. De regel "with God on our side" wordt herhaald aan het einde van elk couplet. Dit benadrukt de ironie van de boodschap en fungeert als een soort mantra die zowel kritiek als satire bevat.

De stijl van "With God on Our Side" spreekt aan door de eenvoud en directheid. Door de minimale muzikale begeleiding, de narratieve structuur en de emotioneel geladen poëzie, weet Dylan een krachtig statement te maken. De stijl versterkt de boodschap, terwijl de ironie, melancholie en introspectie de luisteraar uitdagen om kritisch na te denken over de complexe relatie tussen religie, oorlog en moraliteit. De relatie tussen goed en kwaad. Hoewel het lied een duidelijke kritiek levert op de manier waarop religie wordt gebruikt om geweld te rechtvaardigen, klinkt het nooit prekerig. Het stelt vragen in plaats van antwoorden te geven.

Het lied opent als volgt

Oh, my name, it ain't nothin', my age, it means less

The country I come from is called the Midwest

I's taught and brought up there, the laws to abide

And that the land that I live in has God on its side

Wie is hier aan het woord? Een persoon die staat voor de gemiddelde mens die is opgegroeid met het idee dat zijn land altijd juist handelt, omdat het wordt gesteund door God. God is er toch vooral voor hem en niet voor de ander.

Verder in het lied gaat Dylan dieper in op het ontstaan van de Amerikaanse natie met de oorlog tegen de indianen, de Spanjaarden.

"Oh, the history books tell it, they tell it so well

The cavalries charged, the Indians fell

The cavalries charged, the Indians died

Oh, the country was young with God on its side

The Spanish-American War had its day

And the Civil War too was soon laid away

And the names of the heroes I was made to memorize

With guns in their hands and God on their side

Daarna komen WO I, WOII en de koude oorlog aan de beurt. Telkens weer een nieuwe vijand, telkens hebben we gelukkig God aan onze zijde.

The First World War, boys, it came and it went

The reason for fightin' I never did get

But I learned to accept it, accept it with pride

For you don't count the dead when God's on your side

The Second World War came to an end

We forgave the Germans, and then we were friends

Though they murdered six million, in the ovens they fried

The Germans now too have God on their side

I learned to hate the Russians all through my whole life

If another war comes, it's them we must fight

To hate them and fear them, to run and to hide

And accept it all bravely with God on my side

But now we've got weapons of chemical dust

If fire them we're forced to, then fire them we must

One push of the button and they shot the world wide

And you never ask questions when God's on your side

Na deze opsomming van conflicten komen we bij misschien wel de meest tot de verbeelding sprekende strofe.

Through many dark hour I been thinkin' about this

That Jesus Christ was betrayed by a kiss

But I can't think for you, you'll have to decide

Whether Judas Iscariot had God on his side

De verwijzing naar Judas wordt meestal gelezen als een fundamentele vraag over het gebruik van religie als moreel schild. Als zelfs Judas dacht dat God misschien aan zijn kant stond, wat zegt dat dan over de overtuigingen van naties en leiders die hetzelfde claimen? Een andere interpretatie aan deze strofe is het idee dat Judas niet gezien moet worden als een eenvoudige verrader, maar als iemand die, al dan niet vrijwillig, een door God voorbestemde rol vervulde. Wat als Judas echt God aan zijn zijde had? Wat als Judas een voorbestemde rol had in het reddingsplan van God. Het roept vragen op over de mate waarin hij persoonlijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor zijn daden. Is hij een zondaar, of een gehoorzame dienaar van een hogere macht? Dit leidt tot een paradox: Judas wordt veracht als verrader, maar zonder hem had de verlossing door Jezus niet kunnen plaatsvinden. Vraagt Dylan hier om de rol van Judas te heroverwegen? Om ons af te vragen of we te snel oordelen over goed en kwaad? Kan het zijn dat wij gewone stervelingen het groter plan niet volledig begrijpen? De mogelijkheid dat Judas daadwerkelijk "God aan zijn zijde" had, versterkt de boodschap van het lied. Het dwingt de luisteraar om na te denken over de complexiteit van moraliteit en religieuze rechtvaardiging. Als zelfs Judas, de ultieme verrader, misschien een noodzakelijke rol speelde in een goddelijk plan, wie zijn wij dan om zeker te zijn dat we begrijpen wie goed of fout is, en aan welke kant God werkelijk staat? Dylan lijkt hiermee te wijzen op de diepe onzekerheden en paradoxen in het menselijk begrip van geloof en moraal.

"So now as I'm leavin', I'm weary as hell

The confusion I'm feelin' ain't no tongue can tell

The words fill my head, and they fall to the floor

That if God's on our side, he'll stop the next war"

Hoe moet het nu verder? De vertellende stem die in het begin van het lied nog heilig overtuigd was dat God aan zijn zijde en de zijde van zijn land stond, lijkt nu niet meer zo zeker. Hij voelt zich aan het eind van het lied uitgeput en gedesillusioneerd en voelt zich overweldigd door de complexiteit van de vragen die het lied oproept. Hoe kan een God, die wordt voorgesteld als rechtvaardig en liefdevol, steeds weer worden ingeroepen om geweld en oorlog te rechtvaardigen? Hij tracht zijn gevoelens en gedachten te verwoorden, maar slaagt daar niet in.

Als God echt aan onze kant staat (zoals zo vaak wordt beweerd), waarom stopt hij oorlog dan niet?

Ik zou zeggen, geef die man de Nobelprijs!