Licht op het einde van Het proces (1925)? Franz Kafka

Frans Kafka beschrijft in het Proces (1925) een vreemde, onbehaaglijke wereld waarin Jozef K. verstrikt raakt in een ondoordringbaar web waarin hij op zoek gaat naar zijn schuld. Een zoektocht die uiteindelijk leidt tot zijn executie. Het vreemde wordt door Kafka beschreven in de personages en in de decors. Het boek trekt je mee in dystopische wereld waarin het individu geen krans krijgt. Het onbehagen druipt van de pagina's. Toch vind je in dit boek ook hoop, een glimp van menselijkheid. In de voorlaatste alinea, net voor Jozef K wordt gewurgd en neergestoken op de executieplaats, lezen we het volgende:

"Zijn oog (Jozef K) viel op de laatste verdieping van het huis naast de steengroeve. Zoals een licht aanflitst, zo schoot een raam daar ineens open, een mens, vaag en smal in de verte en in de hoogte, boog zich abrupt ver naar voren en stak de armen nog verder uit. Wie was dat? Een vriend? Een goed mens? Iemand die meevoelde? Iemand die wilde helpen? Was het een enkeling? Waren het allen? Bestond er nog hulp? Bestonden er tegenwerpingen die men vergeten had? Zeker bestonden die. De logica weliswaar onaantastbaar, maar tegen een mens die wil leven kan zij niet op. Waar was de rechter die hij nooit had gezien? Waar was de hoogste rechtsinstantie waartoe hij nooit was doorgedrongen? Hij stak zijn handen omhoog en spreidde alle vingers."

Bij het herlezen van het boek viel deze alinea mij op. Hoe donker ook, ergens brandt er licht. Het licht kwam dan wel te laat voor Jozef K., maar voor degene die na hem komt, is er hoop.