Le rouge et le noir (1830) Stendhal

Ik lees op dit moment le rouge et le noir. Dé roman van Stendhal geschreven in 1830. De roman vertelt het leven van een jongeman van lage afkomst, Julien Sorrel. Julien is een intelligente, knappe en ambitieuze jongeman, die geboren is in Verrières, een klein denkbeeldig stadje in de Doubs. Als zoon van een timmerman is hij voorbestemd voor een leven als ambachtsman, maar zelf wil hij meer. Hierdoor wordt hij door zijn vader en broers veracht. Ze verwijten hem om zijn zwakheid en zijn liefde voor boeken. Julien is een gepassioneerd bewonderaar van Napoleon Bonaparte, de man die sociale mobiliteit mogelijk maakte en jonge amitieuze mannen als Julien een perspectief gaf. De man die, juist om die reden, door de adel wordt verketterd.

Julien wil meer en zoekt aansluiting bij de hogere stand. Hij beseft dat hij dit kan bereiken door het rood van het militaire uniform of het zwart van de geestelijkheid. Julien wordt de leraar van de kinderen van de burgemeester van Verrières, M. de Rênal, en begint zo zijn sociale opmars. Hij leert ook de kunst van de verleiding, en heeft een affaire met de zachte en kwetsbare Mme de Rênal. Hij verlaat haar echter om naar het seminarie van Besançon te gaan, waar hij de machtsstrijd van de geestelijkheid ontdekt. Hij vertrekt vervolgens naar Parijs, waar hij de secretaris wordt van de markies de la Mole. Zijn intelligentie en zijn wonderbaarlijke geheugen brengen hem veel succes, zowel in de aristocratische salons van Parijs als in diplomatieke missies in het buitenland. Hij wordt echter ook verliefd op de arrogante dochter van de markies, Mathilde de la Mole, die ook verliefd is op Julien. Voor hem is Mathilde begeerlijk omdat anderen haar begeren. Zijn drang om het hoogst mogelijke te bereiken, zal hem (net zoals Icarus) ten val brengen. Hij wordt uiteindelijk ter dood veroordeeld voor het neerschieten van Mme de Rênal, die hem had verraden bij de markies. Hij sterft op het schavot, omringd door zijn twee geliefden

De restauratie en de revolutie van 1830

Het is de periode in Frankrijk van de restauratie na het geweld van de Franse Revolutie en de Napoleontische periode. De adel en de clerus wil haar macht terug ten koste van de burgerij. Karel X die zich als koning spiegelde aan de vorsten van weleer voerde een beleid dat terug wou naar het Ancien Régime en zorgde zo voor veel wrevel bij het volk en de burgerij. Hij kreeg echter te maken met economische tegenspoed, zoals steeds de basis voor revolutie, die nog erger was dan de crisis waarin Frankrijk zich bevond voorafgaand aan de revolutie van 1789. Tegelijkertijd werd hij geconfronteerd met een toename van liberale tegenstand in het parlement. In een poging de regering en het parlement meer naar zijn hand te zetten, besloot hij in juli het parlement te ontbinden en legde meteen sterke beperkingen op aan het stemrecht en de persvrijheid.

De geest was uit de fles en drie dagen lang trokken woedende menigtes door de straten van Parijs. Er werd gevochten en de paleizen van de koning werden weer belegerd en geplunderd. Na drie dagen vechten in de straten van Parijs gaf Karel X zich gewonnen. Hij probeerde nog zijn kleinzoon als opvolger op de troon te krijgen, maar de aanvoerders van de revolutie wisten handig de meer liberaal gezinde neef van de koning naar voren te schuiven. Deze Louis-Philippe, de burger-koning, accepteerde de constitutionele monarchie en koos ervoor de rood-wit-blauwe vlag van de Franse Revolutie als nationale vlag te gebruiken. In de feiten veranderde er niet veel. Nog steeds gold het stemrecht voor slechts 170.000 mensen. Dit gebrek aan veranderingen is de kiem voor de revolutie van 1848, waar na een nieuwe revolutie die de Tweede Franse Republiek zal uitgeroepen worden. 

De Vrijheid leidt het Volk

De strijd om meer rechten van het volk is dé strijd van de 19e eeuw en is niet te vatten in 1

jaar, 1 gebeurtenis. Het is de strijd van zovelen in zoveel Europese landen. 

Eugène Delacroix koos niet voor een specifieke gebeurtenis uit de revolutie van 1830, maar schilderde een allegorie op de revolutie. We zien burgers en bourgeoisie samen optrekken onder leiding van de vrijheid. Hij leende hiervoor een symbool uit de eerste van Franse revolutie van 1789: Marianne.

Marianne was de verpersoonlijking van de vrijheid. Delacroix schilderde haar met de revolutionaire Frygische muts en de Franse driekleur in haar hand. In haar andere hand draagt ze een wapen. De boodschap is duidelijk: ze bevrijdt het Franse volk van hun machthebbers. Delacroix toont in het schilderij zo het Franse motto: vrijheid, gelijkheid en broederschap.

Het werk was zo’n groot succes op de salon, dat de Franse regering het kocht voor 3.000 frank. Het doek zou in de troonzaal van het Palais du Luxembourg worden gehangen voor “burgerkoning” Louis-Philippe. Maar nadat het tijdelijk werd opgehangen in een museumzaal, vond men het doek te gevaarlijk vanwege de politieke boodschap. Nadat in 1832 opnieuw opstand uitbrak, werd het schilderij teruggegeven Delacroix. Het doek was te opruiend. Pas na de derde Franse revolutie in 1848 werd het schilderij weer tentoongesteld.