Antigone (441 vC) Sophocles

Antigone by Frederic Leighton, 1882.

Na het vertrek van Oedipus (zie Oedipus Rex) wordt de macht in Thebe overgenomen door zijn twee zoons, Eteocles en Polynices. Ze komen echter al snel in conflict over wie de troon moet besturen, wat leidt tot een strijd om de macht tussen hen beiden. Eteocles, die uiteindelijk de macht behoudt, wordt gesteund door Creon, terwijl Polynices zich tot buitenstaanders wendt om zijn claim op de troon te versterken. Hun strijd eindigt in een fataal duel waarin ze elkaar doden. Na hun dood neemt Creon, de broer van Oedipus' moeder Jocasta, de troon over en wordt hij koning van Thebe.

In zijn nieuwe functie van de nieuwe koning van Thebe neemt hij een cruciale beslissing. Hij besluit Eteocles, die trouw aan Thebe heeft gezworen, te eren en hem een fatsoenlijke begrafenis te geven. Aan de andere kant besluit hij Polynices, die Thebe heeft verraden door een aanval te leiden op de stad, te veroordelen tot de schande van onbegraven te blijven en zijn lichaam over te laten aan aaseters.

Na het besluit van Creon om Polynices onbegraven te laten, is Antigone vastbesloten om haar broer te begraven en hem de respectvolle begrafenis te geven die ze gelooft dat hij verdient. Ondanks het decreet van Creon en de dreiging van strenge straffen, waaronder de dood, weigert Antigone toe te geven aan de autoriteit van de staat en haar morele overtuigingen op te offeren.

Ismene, de zus van Antigone en de andere dochter van Oedipus, vertegenwoordigt een meer behoudende en meegaande houding tegenover de autoriteit van Creon en de wetten van de staat. In tegenstelling tot Antigone, die vastbesloten is om haar broer Polynices te begraven, is Ismene bang om tegen Creon in te gaan en probeert ze Antigone ervan te weerhouden om de wet te overtreden.

Ismene wordt vaak gezien als het symbool van gehoorzaamheid aan autoriteit en het volgen van de conventionele normen, terwijl Antigone staat voor individualiteit, morele standvastigheid en het naleven van hogere morele wetten.

Antigone geeft symbolische begrafenis aan het lichaam van haar broer Polynices.Jules Eugene Lenepveu

Nadat Antigone Polynices heeft begraven, wordt ze gearresteerd door Creons soldaten en voor Creon gebracht. Ondanks smeekbeden van zijn zoon Haemon en waarschuwingen van de koorleider en de blinde ziener Tiresias, blijft Creon onbuigzaam en veroordeelt hij Antigone ter dood door haar levend te laten begraven in een grot.

Het verhaal eindigt tragisch voor Creon. Nadat hij van gedachten is veranderd en besluit Antigone te sparen, komt hij te laat. Antigone heeft zichzelf al opgehangen in haar gevangenschap. Toen zijn zoon Haemon arriveert, vindt hij Antigone dood en pleegt hij zelfmoord uit wanhoop. Wanneer koningin Eurydice het nieuws hoort, sterft ze zelf ook, al dan niet door zelfmoord. Creon wordt achtergelaten met het besef van zijn fouten en de verpletterende last van schuld en verlies.

Thematiek

Het verhaal van Antigone is een illustratie van de spanning tussen individuele plicht en sociale normen. Antigone staat symbool voor het geweten (haar plicht om haar broer te begraven) en Creon voor de wet (staatsvijanden mogen niet begraven worden).

De complexiteit van morele keuzes. Hoe een individu soms gedwongen wordt te kiezen tussen trouw aan het eigen geweten en trouw aan de wetten van de samenleving. Antigone volgt haar geweten, haar zus Ismene blijft aan de zijlijn.

De koppigheid en arrogantie van Creon leidt tot zijn ondergang en geeft hiermee aan dat niemand boven de wet staat en zijn lot kan ontlopen.